KONVEYÖR NEDİR? ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Halk arasında daha çok taşıma bandı olarak adlandırılmaktadır. Mühendislikte ki ismi ise konveyördür. Peki konveyör nedir?

Konveyör en kısa anlatım ile bir malzemenin dikey veya yatay olarak bir yerden bir yere taşınması için kullanılan ekipman veya ekipman dizisine verilen addır.

Konveyör sistemleri ilk olarak 1800 yılların ortalarında Lyster adında bir ingiliz mühendis tarafında ilk olarak kullanılmaya başlanmıştır. Lyster bugün kullandığımız konveyörlerdeki bir çok özelliği ortaya koyan kişi olarak anılmaktadır.

Konveyör bir aktarma mekanizmasıdır. Günümüzde otomasyon sistemleri ile kombine edilmiş şekilde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu şekilde iş gücünden çok ciddi olarak verimlilik sağlanmaktadır.

Konveyörler kısaca iki tambur arasında çalışan makaralar ile desteklenmiş sonsuz bant olarak tarif edilebilir.

Konveyörler kullanım alanlarına göre farklı sınıfları bulunmaktadır. Her sınıfında kendi içerisinde çeşitleri bulunmaktadır. Unutulmaması gereken önemli bir hususta konveyör nedir? sorusunun cevabını ararken sürekli olarak katı maddenin bir yerden bir yere ulaştırılmasını aklımızdan çıkarmamalıyız.

1) Çalışma yönlerine göre konveyör çeşitleri

a) Eğimli çalışan konveyörler

b) Düz çalışan konveyörler

c) Dönerek çalışan konveyörler

d) Kombine yani bunlardan bir veya birkaçının bir arada çalıştığı konveyörler

2) Taşıdığı malzemenin sınıfına göre konveyör çeşitleri

a) Hammadde taşıyanlar

b) Ambalaj Malzemesi taşıyanlar

c) Kutulanmış ürün taşıyanlar

d) Kolilenmiş ürün taşıyanlar

e) Paletlenmiş ürün taşıyanlar

3) Üretim cinslerine göre konveyör çeşitleri

a) Hava ile taşıma yapanlar

b) Vakum ile taşıma yapanlar

c) Zincirler ile taşıma yapanlar

d) Bantlar ile taşıma yapanlar

4) Taşıdığı malzemenin cinsine göre konveyör çeşitleri

a) Gıda ile temas eden konveyörler

b) Tozlu ürün taşıyan konveyörler

c) Granül şeklinde ürün taşıyan konveyörler

d) Kaya, maden gibi büyük parçalar taşıyan konveyörler

Tüm bu özellikler dışında da taşınana ürünün iriliğine ağırlığına göre değişik boy ve ebatlarda üretilmektedir.

Konveyör Seçimi Yapar iken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

İşletmenize en uygun konveyör nedir? sorusunun cevabı için aşağıdaki soruların cevaplarının bilinmesi gerekmektedir. Ancak bu sorular cevaplandıktan sonra doğru bir tercih yapılabilir. Bu soruların cevapları konusunda eğitimli tecrübeli mühendisler tarafından verilmesi gerekmektedir. Bir çok seçenek değerlendirilirken bir takım mühendislik kurallarından faydalanmak gerekmektedir.

1) Taşınan malzemenin aşındırıcı özelliğe sahip olup olmaması,

2) Taşınacak ürünün boyutları,

3) Taşınacak ürünün ağırlığı,

4) Taşınacak ürünün yönetmeliklere uyumluluğu (Gıda taşıma, ilaç taşıma gibi)

5) Taşınan malzemenin taşıma esnasında göstereceği hareket eğilimi,

6) Taşınma esnasında durup kalkma, konveyörler arasında aktarma esnasında göstereceği hareket eğilimi,

7) Taşıma mesafesi,

8) Taşınan malzemenin başlangıç ve bitiş noktaları arasındaki kot farkı,

9) En önemlisi İş güvenliği için alınması gereken önemlerin alınmış olmasıdır.

Konveyör Kullanmanın Avantajları Nelerdir ?

1) Taşınan malzeme miktarı ile karşılaştırıldığında çok düşük enerji kullanımı. Farklı taşıma yöntemleri ile karşılaştırıldığı zaman bu yöntem her zaman daha ekonomik olduğu hesaplanmaktadır.

2) Kısa zamanda yüksek miktarda malzemenin taşınması. Zaman bugün en değerli birim olması ve prosesin devamlılığının sağlanması için önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

3) Yatırım maliyetinin malzemenin diğer taşıma yöntemleri ile karşılaştırıldığında çok düşük olması ve bakım servis isteğinin çok az olması,

4) Dayanıklı olması ve bu sebep ile de amortisman süresinin diğer yöntemlere göre oldukça uzun olması,

5) Büyük mesafelere iletim sağlayabilme özelliğinin olması. Örneğin yer altı madenlerinde çok uzun mesafelerden maden taşınabilmektedir.

6) İletim esnasında ürünün özelliğinin kaybolmaması. Bu özellik özellikle gıda ürünlerinin taşınmasında çok önem arz etmektedir.

Görüldüğü gibi bir çok avantaj olduğu gibi bu sistemin dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlar sıralamak gerekir ise,

1) Yukarı doğru iletim konusunda çok verimli olmaması,

2) Bantlı sistemlerde bant aşınması. Bant sistemleri genellikle plastik ve türevlerinden oluşan bantlardan oluşmaktadır. Bu malzeme özelliği nedeni ile aşınma düzeyi yüksektir. Özellikle üzerindeki ağırlığın artması ile de aşınma daha hızlı gerçekleşmektedir.

3) Yüksek oranda toz biriktirme, sık sık temizleme ihtiyacı olması. Konveyörlerin çok fazla girintiden oluşması taşıdığı ürünün tozlu olaması ile orantılı olarak ciddi oranda toz tutmaktadır.

4) Çok yüksek ağırlıklarda verimin düşmesi olarak sayılabilir.

İşte bu olumlu ve olumsuz yönler gene mühendis eşliğinde değerlendirilerek en uygun konveyör nedir? sorusunun cevabına göre yapılması gerekmektedir.

Konveyörlerin Ana Elemanları Nelerdir?

1) Ürünü taşıyan bant veya hasır

Bu malzeme taşıma esnasında direkt olarak taşınan malzeme ile temasta olan malzemedir. Bu sebep ile de sürekli olarak bir çekme ve gerdirme kuvvetlerine maruz kalmaktadır. İyi bir ürün taşıyıcısı hafif, dayanıklı, yangını iletmeyen, rutubet emmeyen, bükülebilir, uzaması en az olan malzemeden olması gerekmektedir. Taşınan ürünün cinsine göre ve yıllar içerisinde teknolojik gelişim bu malzeme farklılık gösterebilmektedir.

2) Taşıyıcı ve Dönüş Ruloları

Taşıyıcı rulolar malzemenin taşındığı rulolar olup üst kolda yer alırlar. Dönüş ruloları ise bantın alt kolunu taşımaktadırlar. Bantın yön değiştirmesi amacı ile kullanılmaktadır. Bu rulolar genellikle parçalı olarak imal edilmektedirler. Taşıyıcı rulolar ise tek parçadan imal edilirler.

Bu makaralar ruloların rahat hareket etmesini ve bu şekilde de üzerindeki ürünü daha rahat aktarmayı sağlamaktadır. Bu makaraların mühendislikte belirli standartları bulunmaktadır. İmalatı yapılır iken veya seçimi yapılır iken bu standartlar çerçevesinde hareket etmek gerekmektedir. Esasen bu şekilde de tüm dünyada belirli bir standart da sağlanmış olunmaktadır.

4) Gergi ve Saptırma Tamburları

Bu iki tambur konveyörün iki başında yer almaktadır. Bu parçalar arasında aktarma organları bulunmaktadır. Silindirik şekilde üretilen bu tamburlar aynı zamanda üzerindeki bantın düz bir şekilde yoluna devam etmesini sağlamaktadır. Bu tamburlardan bir tanesi motor ve redüktör ikilisinden dönme hareketini almaktadır. Bu alınan hareket banta iletilerek hareket sağlanır. İşte bu tambura hareket tamburu adı verilmektedir. Diğer uçta yer alan tambura ise kuyruk tamburu adı verilmektedir.

5) Tahrik Düzeni

Konveyörün hareketi sağlamak ve ilerleme hızını belirleyen redüktörün bulunduğu kısımdır. Bu eleman çok dikkatli seçilmesi gerekmektedir. Taşınan ürünün özelliğine göre toplam sistem içerisinde sağlaması gereken uyuma göre farklı oranlarda seçilmesi gerekmektedir. Buradaki seçim ileri düzeyde mühendislik bilgisine gerek duymaktadır.

6) Gergi Düzeneği

Üzerine malzemenin yürüdüğü bantın gerginliğini ayarlayan sistemdir. Buradan taşınan ürünün ağırlığına göre gerginlik ayarları yapılmaktadır.

7) Şasi

Ruloları, aktarma organlarını, tahrik düzeneğini ve tamburları taşıyan ana parçadır. Tüm sistem bunun üzerin kurulmaktadır. Sürekli olarak çalışan konveyör tasarımı yapılırken hadde profillerinin kullanılması gerekmektedir. Taşınabilir konveyör sistemleri tasarlanırken ise tam tersine daha hafif malzemeler tercih edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde taşınması daha kolay olmaktadır.

Sizlere en basit olarak konveyör nedir? ve çeşitleri nelerdir? sorularının cevaplarını vermeye çalıştık. Daha fazla bilgi almak için iletişime geçmenizi tavsiye ederiz. Konveyör konusunda firmamız 1993 yılından bu yana bir çok sektörde çözümler üretmektedir. Geniş imalat alanımızda her boyda konveyör imalatı yapabilmekteyiz. Bunun dışında tasarım ve mühendislik departmanımız üç boyutlu olarak tasarlama yapmakta ve her türlü otomasyon sistemlerini de adapte edebilmektedir.

GAZİSA YÖNETİM KRL BŞK. ŞÜKRÜ ALAN